KPI’s opstellen voor een duurzaamheidsstrategie in vijf simpele stappen

Als je duurzaamheidsstrategie , MVO-beleid of impactstrategie vorm begint te krijgen, sta je waarschijnlijk te springen om actie. Maar hoe krijg en houd je inzicht in de voortgang van je duurzaamheidsstrategie? En hoe communiceer je die voortgang naar stakeholders? Bij deze vragen komen KPI’s voor een duurzaamheidsstrategie om de hoek kijken. Ze zijn namelijk ideaal om zicht te krijgen op de voortgang van je duurzame doelen. Na het lezen van deze blog weet je precies wat er nodig is om ijzersterke KPI’s op te stellen voor de duurzaamheidsstrategie van jouw bedrijf.

Stap 1: Bepaal je doelstelling

Een KPI (Key Performance Indicator, Kritieke Prestatie Indicator) gaat over een doelstelling en begint dus ook bij een doelstelling. Dit kan een financiële, commerciële, maar natuurlijk ook een impactdoelstelling zijn. Alleen als je goed scoort op de KPI, kun je de doelstellingen op je duurzaamheidsstrategie behalen. Dit mag een ambitieuze en breed geformuleerde doelstelling zijn.

Tony’s Chocolonely heeft bijvoorbeeld als impactdoelstelling: ‘Samen maken we 100% slaafvrij de norm in chocolade.’ Inderdaad, ambitieus en breed. Hoe maak je dit concreet? Met subdoelstellingen.

Infobox. Een KPI is dus niet een indicator die laat zien of het doel van je duurzaamheidsstrategie behaald is! Dan zou Tony’s Chocolonely bijvoorbeeld de volgende KPI hebben: ‘100% slaafvrij is de norm in chocolade’. Hoewel het geweldig zou zijn als dit doel behaald is, zegt het niks over de inspanningen van Tony’s als onderneming en is het dus een waardeloze KPI om op te sturen. Bovendien is het ingewikkeld om dit te meten.

Stap 2: Bepaal je subdoelstellingen

Subdoelstellingen ‘hangen’ onder de doelstellingen van je duurzaamheidsstrategie. Ze vertellen hoe je je doelstelling wil behalen. Als vuistregel ga je uit van de drie tot vijf belangrijkste subdoelen die ertoe leiden dat je de doelstellingen van je duurzaamheidsstrategie kan behalen en waar je daadwerkelijk invloed op hebt!

Tony Chocolonely heeft bijvoorbeeld als subdoelstellingen deze drie pijlers:

• Tony’s creëert bewustwording;
• Tony’s geeft het goede voorbeeld;
• Tony’s inspireert tot actie.

Zoals je ziet, zijn dit subdoelen waarop Tony’s daadwerkelijk invloed heeft. Tony’s kan zelf bewustwording creëren, zelf het goede voorbeeld geven, en zelf inspireren tot actie. Zo maakt Tony’s concreet hoe het bedrijf aan de impactdoelstelling werkt!

Stap 3: Stel KPI’s op voor je subdoelstellingen

Voor de subdoelstellingen van je duurzaamheidsstrategie kun je KPI’s opstellen. De stelregel hierbij is: zo weinig mogelijk, maar zoveel als nodig om een goed beeld te krijgen van je prestaties op de subdoelstellingen van je duurzaamheidsstrategie! Een goede KPI voldoet aan vijf criteria:

1. Meetbaar. Het is mogelijk om de KPI te meten.
2. Link met de doelstelling. De KPI moet een duidelijke en logische link met de doelstelling van je duurzaamheidsstrategie hebben. 
3. Juiste prikkel. De KPI geeft een juiste prikkel voor gewenst gedrag, en voorkomt dat er perverse prikkels optreden.
4. Haalbaar. Het vereist een minimale inspanning om de data voor de KPI te verkrijgen.
5. Handelingsperspectief. Je moet daadwerkelijk invloed hebben op de KPI en je moet deze op korte termijn kunnen verbeteren door je handelen aan te passen.

Check je KPI’s op deze vijf criteria voordat je er gebruik van gaat maken in je duurzaamheidsstrategie! Je zou niet de eerste zijn die de mist in gaat.

Tony’s Chocolonely maakt haar voortgang op de subdoelstelling ‘bewustwording creëren’ inzichtelijk aan de hand van drie KPI’s, die allemaal voldoen aan bovenstaande vijf criteria. Namelijk: 

• % chocofans dat zich bewust is van het bestaan van moderne slavernij op cacaoboerderijen;
• Aantal Serious Friends;
• Aantal deelnemers aan CLMRS bewustmakingssessies in cacaogemeenschappen van Tony’s Open Chain partnercoöperaties.

Stap 4: Bepaal je drempel- en streefwaarde

De vierde stap is om de KPI’s van je duurzaamheidsstrategie verder in te vullen. Dit doe je met een minimale en optimale KPI-score. Wat is de drempelwaarde die je minimaal wil halen op een KPI? En wat is de streefwaarde, de waarde waarmee je de impact van je duurzaamheidsstrategie optimaliseert? 

Door de drempel- en streefwaarde voor elke KPI te bepalen, kun je beter sturen op de doelstellingen van je duurzaamheidsstrategie. Je weet dat je actie moet ondernemen zodra de KPI-score onder je drempelwaarde gaat. En misschien kun je een beloning koppelen aan het behalen van de streefwaarde! Zo houd je het werken met KPI’s in je duurzaamheidsstrategie leuk en uitdagend. 

Stap 5: Monitor je KPI’s en stel ze bij

Wanneer je een nieuwe KPI hebt opgesteld voor je duurzaamheidsstrategie, ga je de data verzamelen en bijvoorbeeld onderbrengen in een dashboard. Na een aantal maanden kom je erachter of je KPI ook echt werkt. Monitor in die eerste periode dus nauw of je KPI voldoet aan de vijf criteria van een goede KPI voor je duurzaamheidsstrategie. 

Kost het te veel tijd om de KPI te meten? Blijkt de link met de doelstelling van je duurzaamheidsstrategie toch onduidelijk? Of heb je geen handvatten om je KPI-score te verbeteren? Dan zijn dit signalen dat je niet de juiste KPI hebt opgesteld en is het tijd om de KPI van je duurzaamheidsstrategie bij te stellen.  

Moet ik echt het wiel opnieuw uitvinden?

Natuurlijk niet! Juist voor grotere organisaties is het een uitkomst om aan te sluiten bij bestaande initiatieven, zoals het Global Reporting Initiative (GRI). GRI biedt tientallen KPI’s die elke organisatie toe kan passen voor zijn duurzaamheidsstrategie, mits je de standaarden van GRI aanhoudt. Ook het World Economic Forum (WEF) heeft wereldwijd KPI’s verzameld en teruggebracht tot de belangrijkste voor een duurzaamheidsstrategie. Wil je je streefwaarden op je KPI ‘CO₂-uitstoot’ kracht bij zetten? Dan kun je je aansluiten bij het Science-based Target Initiative (SBTi), waar je jouw doelstelling kan laten certificeren om aan te tonen dat deze in lijn is met het Klimaatakkoord van Parijs.

Overigens is voor precies deze grote organisaties de vrijblijvendheid er binnenkort af: vanaf 2024 moeten zij volgens verplichte standaarden en KPI’s van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) rapporteren op duurzaamheid. 

Aan de slag!

Weten wat je allemaal kan doen met KPI’s voor je duurzaamheidsstrategie en hoe je ze goed opstelt? Wij denken graag met je mee.

Marten Schnieders